بتن ریزی چیست؟

بتن ریزی به منظور استحکام و انسجام ساختمان انجام می‌شود و می‌تواند مهم‌ترین عنصر در ایمنی سازه‌ها باشد. کیفیت و نحوه‌ی اجرای بتن ریزی باعث مقاومت ساختمان در برابر آسیب‌هایی مثل زلزله است و با توجه به شرایط فعلی کشورمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بخش‌های مختلفی همچون پی، ستون‌ها و سقف ساختمان نیاز به بتن ریزی دارند و اجرای بتن ریزی در تک تک این بخش‌ها باید با مهارت و دقت انجام شود. مراحل بتن ریزی در تمامی این قسمت‌ها اصول مشترکی دارد که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

مراحل بتن ریزی

برای شروع فرآیند بتن ریزی باید اقداماتی را انجام دهید. در واقع برای انجام این فرآیند باید به بررسی تطابق مشخصات محل پروژه با نقشه ، مشخصات فنی و همچنین استانداردهای موجود بپردازید.

• ابتدا باید شیوه بسته شدن آرماتورها را بررسی و کنترل نمایید.
• قطر آرماتورها و تعداد و فاصله آنها را بررسی کنید.
• مرحله بعدی که باید مورد بررسی قرار گیرد ، لقمه گذاری در زیر و همچنین در کنار آرماتورها می باشد.
• سطح بتن باید از نظر تمیزی مورد بررسی قرار بگیرد علاوه بر این تمیزی میلگردها و قالب بتن نیز باید کنترل شود.
• فاصله های بین محور تا محور ها نیز باید کنترل شود.
• ابعاد فوندانسیون و همچنین شناژ از دیگر فاکتورهایی است که باید مورد بررسی و کنترل قرار گیرد.
• انکر بولتها باید قائم باشند. این ویژگی نیز باید قبل از انجام بتن ریزی مورد توجه قرار گیرد.
• فاصله انکر بولتها نیز باید بررسی شود.
• و در نهایت ، تراز روی بتن نیز باید کنترل شود.

آماده‌سازی بتن

پیش از اجرای بتن ریزی باید از کیفیت بتن مورد نیاز برای سازه اطمینان حاصل کرد. اجزای سازنده‌ی بتن باید با درصد دقیقی ترکیب شوند تا مشکلی برای آن پیش نیاید؛ چرا که کم و زیاد بودن هر کدام از اجزا می‌تواند دردسرهای فراوانی را برای سازندگان و ایمنی سازه‌ به وجود بیاورد. بتن از ترکیب موادی مثل شن و ماسه، سیمان، سنگ‌آهک، آب و مواد شیمیایی دیگر ساخته می‌شود. معمولا سنگ‌دانه‌ها سه چهارم حجم بتن و ملات سیمان و آب، یک چهارم حجم آن را تشکیل می‌دهند. اما در نهایت شیوه‌ی مخلوط کردن مواد با هم، یک پروسه‌ی کاملا تخصصی است و انجام آن به تجربه و دانش کافی نیاز دارد.

نکته: در سال‌های اخیر، استفاده از بتن آماده گسترش پیدا کرده است. استفاده از این بتن، دردسر ترکیب کردن و آماده‌سازی در محل ساخت و ساز را از بین می‌برد و جلوی اتلاف مواد اولیه در مراحل ساخت و انتقال را می‌گیرد.

در سال‌های اخیر، استفاده از بتن آماده میان کارفرماها و پیمان‌کاران ساختمانی گسترش پیدا کرده است. بتن آماده همان‌طور که از نامش پیدا است، بتنی است که در کارخانه‌های سیمان یا کارگاه‌های کوچک‌تر پرداخته، مخلوط و آماده‌ی استفاده می‌شود و پس از آن برای پیمان‌کاران و متقاضیان ارسال می‌شود. مزیت بتن آماده این است که دردسر ترکیب کردن و آماده‌سازی در محل ساخت و ساز را از بین می‌برد و اتلاف مواد اولیه در مراحل مختلف ساخت و انتقال را به حداقل می‌رساند. برای انتقال این بتن‌ها معمولا از کامیون‌های مخلوط کن یا بونکر بتن استفاده می‌کنند.

آرماتور و قالب بندی

قالب بندی و آرماتوربندی یکی از مهم‌ترین مراحل آماده‌سازی قبل از بتن‌ ریزی است. در قسمت پی، مهندسین سازه با توجه به تعداد طبقه‌های ساختمان، برآورد بار وارده روی شالوده، کیفیت زمین و چند فاکتور دیگر، تعداد میلگردها و اندازه‌ی آن‌ها را برای بستن آرماتور مشخص می‌کنند. این بخش از کار، تماما بر عهده‌ی مهندسینی است که روی پروژه نظارت دارند و با توجه به محاسباتی که انجام می‌دهند، عرض آرماتورها را مشخص می‌کنند. اطراف آرماتورها هم معمولا فضای کوچکی در نظر گرفته می‌شود تا قالب‌های نگهداری بتن ریزی در آن قرار بگیرند.

از طرفی دیگر، سقف‌ها و ستون‌های موجود در سازه هم نیاز به قالب بندی و آرماتور دارند. پیش از شروع بتن ریزی سقف، آرماتوربندی تیرچه و بلوک انجام می‌شود. معمولا در سازه‌های بتنی برای سقف از تیرچه استفاده می‌کنند و وسط آن ‌را با بلوک یا یونولیت پر می‌کنند. این مواد عایق حرارتی مناسبی هستند و مدت‌هاست که از لحاظ مهندسی تایید شده‌اند. آرماتورها چهار طرف تیرچه‌ها قرار می‌گیرند و بعد از بستن آرماتورها، نوبت به قالب‌گذاری و گذاشتن شمع زیر تیرچه‌ها است. شمع‌ها سطح اتکایی را ایجاد می‌کنند تا مانع از ریختن سقف شوند.

نکته: شمع‌های ساختمانی انواع مختلفی دارند، بعضی از آن‌ها در پی ساختمان و برخی برای نگهداری از سقف پیش از بتن ریزی کاربرد دارند. شمع‌ها معمولا از مصالحی همچون فولاد، بتن یا چوب ساخته می‌شوند.

انجام بتن ریزی

به منظور انجام فرآیند بتن ریزی ابتدا باید به نوع بتن توجه نمایید. زیرا برای انواع مختلف بتن، نظیر بتن ماده و بتن ساخته شده در محل و غیره، مصالح و تجهیزات برای بتن ریزی متفاوت است. برای مثال برای بتن ریزی انواع بتن که در محل پروژه ساخته می شود، شما نیاز به مصالح با کیفیت در محل دارید. اصلی ترین تجهیزات و مصالح مورد نیاز برای انجام عملیات بتن ریزی به شرح زیر است:

در صورت تمایل به ساخت بتن در محل باید مصالح مورد نیاز به اندازه کافی در محل موجود باشد.
وجود دستگاه بتونیر در محل و بررسی سلامت و کارکرد صحیح آن قبل از انجام عملیات بتن ریزی. تعداد مورد نیاز این دستگاه به نوع پروژه و همچنین توان مالی مجری دارد. برای اجرای بتن به صورت یکپارچه، حداقل به دو دستگاه بتونیر نیاز است.
ویبراتور نیز از دیگر دستگاه های الزامی برای انجام عملیات بتن ریزی است. در حالت کلی حداقل دو دستگاه باید در محل پروژه وجود داشته باشد. که یکی از دستگاه ها به عنوان جایگزینی برای دستگاه اصلی است. عملکرد صحیح این دستگاه ها قبل از بتن ریزی باید مورد بررسی قرار گیرند.

متراکم کردن بتن و استفاده از ویبره

پس از اجرای بتن ریزی باید آن را یک‌دست کنیم و مطمئن شویم که هوایی میان لایه‌های بتن وجود ندارد؛ چرا که وجود هوا درون بتن می‌تواند باعث ایجاد تخلخل در آن شود و استحکام را تا حد زیادی کاهش دهد. به همین دلیل صاف کردن بتن یا در اصطلاح ویبره کردن آن از اهمیت بالایی برخوردار است. برای ویبره کردن بتن‌های ساختمانی،‌ دو راه وجود دارد. اگرضخامت بتن کمتر از ۱۵ سانتی‌متر باشد، معمولا از ماله‌ یا تخته ماله برای ویبره کردن استفاده می‌شود. اما در ضخامت‌های بیشتر از این مقدار، باید سراغ ویبراتورهای مخصوص بتن ریزی رفت. این ویبراتورها می‌توانند لرزشی، فشاری یا ترکیبی از هردو حالت فشاری و لرزشی باشند.

استفاده از ویبراتورها  هم به تخصص و تجربه‌ی کافی نیاز دارد؛ چرا که حتی استفاده‌ی بیش از حد و غیر اصولی از آن هم می‌تواند موجب ایجاد تخلخل و خرابی در بافت بتن شود.

برای خشک شدن اولیه‌ی بتن زمانی حدود بیست و چهار ساعت نیاز است. با خشک شدن بتن در پی ساختمان، سقف‌ها و ستون‌ها، قالب‌ها را جدا می‌کنند. بتن پس از جدا کردن قالب هم نیاز به مراقبت دارد و معمولا تا چند روز باید آن را به صورت مرطوب نگه‌ داشت تا ترک نخورد و آسیب جبران‌ناپذیری نبیند.

نتیجه گیری

بتن‌ ریزی فراینده پیچیده و حساسی است و تخصص، شناخت و تجربه‌ی فراوان در این زمینه بسیار ضروری است. تک تک مراحل اجرای چنین فرایندی باید با دقت و حوصله انجام گیرد؛ زیرا بتن‌ ریزی مستقیما طول عمر و مقاومت سازه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اجرای اصولی و با کیفیت بتن ریزی باعث می‌شود تا در مقابل بلایایی همچون زلزله، خیال‌تان راحت‌تر باشد. اهمیت این مساله به خصوص در کشور ما و با وجود فراوانی چنین وقایعی بیشتر از هر جای دیگری حس می‌شود.

برای مشاوره رایگان با متخصصین ما میتوانید بر روی لینک کلیک کنید.